Na rynku krajowym aktywa petrochemiczne zostały skoncentrowane w obrębie Orlenu w wyniku przejęcia Grupy Lotos. W perspektywie najbliższych lat ten sektor będzie odgrywać kluczową rolę dla całej grupy kapitałowej mimo zaostrzającej się polityki klimatycznej w Unii Europejskiej. W związku z rosnącą presją regulacyjną cały segment biznesowy czekają poważne zmiany.

Program rozwoju petrochemii

Od 2018 roku Orlen intensywnie pracuje nad Programem Rozwoju Petrochemii. Jednym z kluczowych elementów tego programu jest Centrum Badawczo-Rozwojowe w Płocku, które już działa. W ramach centrum powstaje pracownia wodorowa, dedykowana badaniom nad jakością, oczyszczaniem, magazynowaniem i transportem wodoru. To paliwo przyszłości, dla którego przewidziana jest kluczowa rola w obrębie regulacji unijnych.

Ekologiczny glikol z Trzebini

Pod koniec 2021 roku w Trzebini uruchomiono pierwszą w Polsce i największą w Europie instalację do produkcji ekologicznego glikolu propylenowego. Jej roczne moce wynoszą 30 tys. ton i są o 10 tys. większe niż jedyna tego typu instalacja w Europie znajdująca się w Belgii.

Glikol propylenowy, który jest produkowany w Trzebini, znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna, kosmetyka, przemysł spożywczy, farmaceutyczny oraz lotnictwo, gdzie może być używany do odmrażania i odladzania samolotów. Ponadto, jest to bioprodukt, co oznacza, że jest bezpieczny dla środowiska.

Dzięki tej instalacji, Polska jest w stanie pokryć aż 75% krajowego zapotrzebowania na glikol propylenowy. W ramach inicjatywy, Trzebinia stała się również pierwszym w Polsce hubem wodorowym. Trzy czwarte wodoru produkowanego w ramach tej instalacji będzie używane do produkcji glikolu, natomiast pozostała część, po oczyszczeniu, stanie się paliwem wodorowym. Roczna produkcja wodoru w Trzebini wyniesie 16 Nm3, z czego 350 ton rocznie będzie czystym wodorem o jakości automotive.

Folie, worki, opakowania i…recykling

W lutym br. Orlen zakończył proces przejęcia części biznesu związanego z produkcją polietylenu LDPE od spółki Basell Orlen Polyolefins, w której miał udziały. Dzięki temu koncern jest obecnie jedynym producentem polietylenu LDPE w Polsce, co pokrywa około 1/3 krajowego zapotrzebowania na ten rodzaj tworzywa sztucznego.

Polietylen niskiej gęstości (LDPE) jest powszechnie używany do produkcji różnych przedmiotów codziennego użytku, takich jak folie, worki czy opakowania do żywności. Ponadto LDPE w pełni podlega recyclingowi, co wpisuje się w ideę gospodarki obiegu zamkniętego, a więc założenia unijnego Zielonego Ładu.

Koncern planuje także rozbudowę instalacji Polietylenu niskiej gęstości (LDPE) w zakładzie w Płocku.

Gdańsk wyprodukuje nowoczesne oleje

W rafinerii w Gdańsku trwa natomiast budowa nowoczesnej instalacji o nazwie Hydrokrakingowy Blok Olejowy (HBO), którą szacuje się na ponad 1,4 miliarda złotych. Ta technologia ma poprawić efektywność przetwarzania ropy naftowej, a także wprowadzić na rynek nowoczesne oleje bazowe grupy II. Instalacja ma roczną zdolność produkcji ponad 400 tysięcy ton tych nowoczesnych olejów. W planach jest także wprowadzenie kilku dziesięciu tysięcy ton półproduktów paliwowych.

Kompleks Olefin III

Orlen rozpoczął także budowę Kompleksu Olefin III w maju 2021 roku. To największa inwestycja tego typu od 20 lat, która nie tylko generuje nowe miejsca pracy, ale również ma się przyczynić do istotnej redukcji emisji CO2 o 30 proc. na tonę produktu. Po zakończeniu inwestycji w 2027 roku, Orlen ma dysponować jednym z najnowocześniejszych zakładów petrochemicznych w Europie. Projekt pozwoli na zwiększenie produkcji petrochemii bazowej w Płocku o ponad 60 proc. oraz o ponad 30 proc. w całej grupie kapitałowej, włączając w to działalność koncernu w Czechach i na Litwie.

Ekspansja za granicą

Orlen nie ogranicza się do działań na polskim rynku. Inwestycje za granicą, takie jak uruchomienie instalacji PPF Spliter w Orlen Lietuva czy budowa instalacji Polietylenu 3 (PE3) w Czechach, są elementem dostosowania biznesu rafineryjnego do wymogów prawnych Unii Europejskiej. Nowe projekty umożliwią zwiększenie konkurencyjności oraz dostosowanie się do rosnącego popytu na petrochemię w Europie Środkowo-Wschodniej.

Co z tego wynika?

Inwestycje Orlenu w sektorze petrochemicznym wskazują na długofalowe zaangażowanie w rozwój nowoczesnych, zrównoważonych technologii. Flagowe projekty, ekspansja za granicą i inwestycje w technologie ekologiczne powinny pozwolić koncernowi funkcjonować w szybko zmieniającej się rzeczywistości prawnej. Mimo rosnących cen uprawnień do emisji CO2, ograniczeń ich darmowej puli, czy postępującej dekarbonizacji transportu, firmy paliwowe nadal mogą być rentowne. Jednak konieczne jest konsekwentne wdrażanie procesów inwestycyjnych dostosowanych do zmian regulacyjnych i celu osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r.

Piotr Maciążek

Ekspert rynku paliwowo-energetycznego

www.orlen.pl