Dziś, w przedświąteczny czas, w sposób szczególny warto wracać do tego, co nas z naszymi ukraińskimi sąsiadami łączy. To co nas dzieli, trudne i jeszcze nieprzepracowane karty historii oraz współczesne konflikty interesów w sferze gospodarczej, szybko nie zniknie, ale drogą do łagodzenia tych sporów na pewno jest odwołanie się do solidarności polsko-ukraińskiej, jaka rozkwitła w obliczu napaści Rosji na Ukrainę w 2022 roku.

Związek Stowarzyszeń Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej, któremu mam zaszczyt współprzewodniczyć, przygotował właśnie raport, w którym przedstawia informacje o udziale polskich organizacji pozarządowych w realizacji projektów i inicjatyw mających na celu wsparcie Ukraińców od początku pełnoskalowej, brutalnej inwazji Rosji. Raport został zaprezentowany 7 grudnia w Kijowie.

Raport przedstawia efekty wsparcia Ukrainy przez polskie organizacje pozarządowe w liczbach i faktach. Polska od ponad 30 lat opowiada się za zakorzenieniem Ukrainy w zachodnim systemie politycznym poprzez jej integrację z takimi strukturami, jak UE i NATO. Od początku masowej inwazji Rosji na Ukrainę Polska była i nadal pozostaje partnerem Ukrainy.

Prawie 24 mln osób zostało zarejestrowanych na granicy polsko-ukraińskiej w okresie od 24 lutego 2022 r. do 30 czerwca 2023 r. Prawie półtora miliona osób, z czego około 90% – kobiet i dzieci – mieszka w Polsce. Aktywne numery PESEL ma aż 968 617 Ukraińców, posiadających czasową ochronę w Polsce. Około 180 000 dzieci z Ukrainy uczęszcza do polskich placówek oświatowych.

Już w pierwszych dniach wojny polski ustawodawca zauważył, że w związku z koniecznością przyjęcia uchodźców na niespotykaną w naszym kraju skalę, konieczne było dostosowanie prawa do ich potrzeb. 12 marca 2022 roku została przyjęta ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przyjęcie tej ustawy rozstrzygnęło szereg palących kwestii w zakresie pomocy Ukraińcom, w szczególności:

• nadanie numeru PESEL;

• prawo do pracy bez zezwolenia;

• otrzymywanie pomocy pieniężnej i niepieniężnej;

• prawo do korzystania z instytucji edukacyjnych;

• zwolnienie z opłat za usługi edukacyjne na studiach niestacjonarnych lub studiach języków obcych dla studentów;

• prawo do pomocy lekarskiej itp.

Pomoc prawną Ukraińcom w Polsce świadczyło szereg organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka. Pomoc obywatelom Ukrainy oferowały także organizacje harcerskie czy też sportowe, organizując treningi dla młodych zawodników wschodniego sąsiada. Wiele działań podejmowały także organizacje kościelne, biznesowe czy samopomocowe (jak Ochotnicze Straże Pożarne czy Koła Gospodyń Wiejskich)

Pełnoskalowa wojna na Ukrainie doprowadziła do bezprecedensowego zjednoczenia polskiego społeczeństwa obywatelskiego wokół tej tragedii i skutecznej współpracy organizacji pozarządowych z organami samorządu lokalnego i innymi stronami na rzecz skutecznych i skoordynowanych rozwiązań w kwestiach logistyki ładunków i pasażerów, logistyki medycznej i pomocy psychologicznej, we współpracy z odpowiednimi partnerami na Ukrainie.

Według danych zebranych przez polski Główny Urząd Statystyczny, tylko do końca marca 2022 roku w pomoc w związku z działaniami wojennymi na terytorium Ukrainy zaangażowało się 28,8 tys. (29,6%) podmiotów gospodarki społecznej (ekonomii społecznej). Przekazały one potrzebującym wsparcie rzeczowe o szacunkowej wartości 511 mln zł oraz finansowe w wysokości 140 mln zł. 29,8% ogółu organizacji społecznych (niespełna 29 tysięcy podmiotów) podjęło działania w tym zakresie.

Polacy, jako obywatele, wykazali się solidarnością i chęcią pomocy Ukraińcom. Szczegóły dostępne są w raporcie pod adresem: https://polishngohelp.com. Wszytkich Czytelników naszego newslettera zachęcam do zapoznania się z tymi imponującymi danymi i dzielenia się nimi. Mamy powody do dumy i niech ta polska solidarność zawsze nas łączy.

dr Piotr Balcerowski

Wiceprezes Instytutu Staszica

Foto: pixabay.com